Belangrijkste soa’s

Gonorroe staat bekend als ‘druiper’. Gonorroe is heel besmettelijk. Het kan in de vagina, anus, keel en in de plasbuis van de penis zitten.

Klachten bij gonorroe

De meeste personen met een vagina hebben weinig tot geen klachten bij gonorroe.

Klachten die je kunt hebben:

• afscheiding uit de vagina
• pijn bij het plassen of bij de seks
• bloedverlies tijdens of na de seks

Klachten bij gonorroe in de anus:

• jeuk en/of irritatie
• slijmerige afscheiding
• het gevoel dat je moet poepen

Klachten bij gonorroe in de penis:

• groen/gele of waterige afscheiding uit de penis. Soms druipt deze zelfs uit de penis; vandaar de naam ‘druiper’
• pijn bij het plassen

Een gonorroe in de keel geeft meestal geen klachten.

Gevolgen

Als je een soa hebt, is het belangrijk dat je je op tijd laat behandelen. Als je te lang of vaak doorloopt met een soa, kan dit tot andere problemen leiden. Zo kan een gonorroe-infectie uitbreiden naar de buikholte en eileiders, wat later tot verminderde vruchtbaarheid zou kunnen leiden. Ook de (bij)ballen kunnen ontstoken raken. Test jezelf bij voorkeur één keer per drie maanden. Plan een test.

Behandeling
Gonorroe is goed te behandelen met antibiotica. Je kan Gonorroe meerdere keren krijgen.

Meer informatie?
Stel hier je vraag aan een van onze verpleegkundigen.

Syfilis is een bacteriële soa die je krijgt door penetratie of orale seks. De kans is het grootst als je geen condoom gebruikt. Maar je kunt syfilis óók door alleen zoenen krijgen. Vaak merk je niet dat je syfilis hebt. Er zijn geen klachten, of de klachten lijken op iets anders onschuldigs (een allergische reactie bijvoorbeeld).

De infectie kent drie stadia. Ieder stadium heeft verschillende mogelijke klachten:

1. Stadium 1
Syfilis begint vaak met een pijnloos zweertje op of rond de vagina, penis, anus of in de mond. Dit zweertje verdwijnt na 3-6 weken vanzelf. In dit stadium ben je zeer besmettelijk.

2. Stadium 2

• Huiduitslag op je bovenlichaam, armen, benen (inclusief handpalmen en voetzolen)
• Haaruitval
• Soms:
  • Slechte eetlust
  • Koorts
  • Opgezette lymfeklieren
  • Hoofdpijn
  • Slapeloosheid
  • Oogklachten, gezichtsverlies
  • Oorklachten, gehoorverlies, oorsuizen

Deze klachten gaan vanzelf over. In dit stadium ben je nog besmettelijk.

3. Stadium 3
Syfilis kan zich via je bloed door je hele lichaam verspreiden. Tot meer dan 10 jaar na infectie kunnen verschillende organen, zoals hart en hersenen, blijvend worden aangetast en kunnen er ernstige ziekteverschijnselen optreden. In dit stadium ben je niet meer besmettelijk.

Gevolgen

Als je een soa hebt, is het belangrijk dat je je op tijd laat behandelen. Als je te lang of vaak doorloopt met een soa, kan dit tot andere problemen leiden. Een onbehandelde syfilis kan ernstige gevolgen hebben (zie stadium 3).

Testen
Een syfilisinfectie is vaak pas na 3 maanden zichtbaar in een test. Test jezelf daarom elke 3 maanden en voorkom problemen op de lange termijn. Plan een test.

Behandeling
Wanneer syfilis op tijd wordt ontdekt, kan het goed behandeld worden met antibiotica. Je hoeft dan maar één keer behandeld te worden met twee injectiespuiten penicilline. Je bent dan niet meer besmettelijk.

Wanneer syfilis in een later stadium wordt ontdekt, moet je drie keer behandeld worden met twee injectiespuiten penicilline. Als we denken dat er mogelijk al sprake is van ‘neuro-syfilis’ (syfilis in de hersenen), verwijzen we je door naar het ziekenhuis voor verder onderzoek.

Na een behandeling voor syfilis vragen wij je gedurende 1 tot 2 jaar nog een paar keer terug te komen voor bloedonderzoek en ter controle van eventuele klachten.

Je kunt syfilis meerdere keren krijgen.

Meer informatie?
Stel hier je vraag aan een van onze verpleegkundigen.

Hepatitis A is een zeer besmettelijke ontsteking van de lever, die wordt veroorzaakt door een virus. Hepatitis A wordt overgedragen door voedsel of water dat besmet is met ontlasting, of via anale seks. Bijvoorbeeld door rimmen, vingeren of fisten. Je kunt hepatitis A ook krijgen via een handdoek of kraan die met ontlasting in contact is gekomen. Er bestaat geen medicijn tegen hepatitis A. Een infectie moet je uitzieken. Gelukkig kan je een infectie eenvoudig voorkomen met twee vaccinaties.

Klachten

Meestal krijg je twee tot zes weken na besmetting klachten.

Klachten die voorkomen bij hepatitis A:

• Misselijkheid
• Pijn in de rechter bovenbuik
• Griepachtige symptomen zoals koorts, spier- of gewrichtspijn en algehele malaise
• Vermoeidheid
• Geelzucht: je oogwit en huid zijn geel
• De urine is bruin
• De ontlasting is grijswit

Testen
Een infectie met hepatitis A stelt je arts in veel gevallen vast op basis van je verhaal. De diagnose wordt bevestigd door een bloedonderzoek. Dit onderzoek kunnen wij bij ACS helaas niet doen, maar we kunnen je wel verwijzen.

Behandeling
Er is geen medicijn voor hepatitis A. Je moet gewoon uitzieken. Het kan wel maanden duren voordat je helemaal hersteld bent. Als je hepatitis A hebt gehad, ben je immuun. Je kunt het niet nog een keer krijgen.

Voorkomen

Als je als man of transgender persoon seks hebt met mannen, dan raden we je aan om je te laten vaccineren tegen hepatitis A en B. Dit kan gratis bij het ACS, of tegen een gereduceerde betaling bij de soa-poli van het Centrum voor Seksuele Gezondheid (GGD Amsterdam), of bij een huisarts.

Meer informatie?
Stel hier je vraag aan een van onze verpleegkundigen.

Hepatitis B is een virus dat een ontsteking in de lever veroorzaakt. Hepatitis B is heel besmettelijk en komt veel voor in Nederland. Je krijgt het vooral door seks (in vagina en anus) zonder condoom, of via bloed, bijvoorbeeld door het delen van drugsspuiten, scheermesjes of tandenborstel. Je kan een acute of een chronische vorm van Hepatitis B hebben.

Klachten bij een acute hepatitis B-infectie

Bij een acute hepatitis B-infectie heb je vaak geen klachten. Je kunt na 2 tot 3 maanden nadat je de infectie hebt opgelopen, klachten krijgen:

• Vermoeidheid
• Misselijkheid
• Pijn in de rechter bovenbuik
• Griepachtige symptomen zoals koorts, spier- of gewrichtspijn en algehele malaise
• Vlekken op de huid of jeuk
• Geelzucht: je oogwit en huid zijn geel
• De urine is bruin zijn
• De ontlasting is grijswit

Gevolgen

Bij een acute hepatitis B-infectie verdwijnt het virus meestal na 6 maanden vanzelf uit je lichaam. Je hebt geen behandeling nodig. Je kan het dan niet meer doorgeven aan iemand anders en bent voortaan immuun voor het virus. Je kunt dus niet meer opnieuw besmet worden.

Soms gaat de ziekte niet over en blijft het virus in het lichaam. Als je hierbij geen klachten hebt en het virus geen leverschade veroorzaakt, noemen we dat ‘chronisch dragerschap’.

Chronische hepatitis B kan een blijvende ontsteking van de lever veroorzaken, waarbij er kans is op schade aan de lever en leverkanker. Je hebt in dit geval vaak wel een behandeling nodig. Je blijft ook je leven lang besmettelijk voor anderen. Daarom is het belangrijk dat je condooms gebruikt. Als je vaste partners of huisgenoten hebt, is het belangrijk dat zij zich laten vaccineren tegen hepatitis B.

Testen
Voorkom problemen op lange termijn en laat je regelmatig testen op een soa als hepatitis B. Bij voorkeur een keer per drie maanden. Plan een test.

Behandeling
Je kunt een chronische infectie van hepatitis B met medicijnen bestrijden. Maar het effect hiervan verschilt per persoon en ze kunnen ernstige bijwerkingen hebben. Als je hiv-positief bent, is de behandeling van chronische hepatitis vaak nog minder succesvol. Het beste is om hepatitis B te voorkomen.

Voorkomen

Bij ACS kun je je gratis laten vaccineren tegen hepatitis B. We onderzoeken eerst of je niet al eerder in aanraking bent geweest met het virus. Na een vaccinatie ben je je hele leven beschermd en hoef je niet meer te worden getest. Plan een hepatitis B vaccinatie.

Meer informatie?
Stel hier je vraag aan een van onze verpleegkundigen.

Hepatitis C is net als A en B een infectie van de lever. Hepatitis C is zeer besmettelijk en wordt vooral overgedragen door bloed-bloed contact. Dit bloed hoeft niet altijd zichtbaar te zijn; kleine beschadigingen aan het slijmvlies van de anus doen zich al snel voor bij fisten, bij langdurige anale seks of wanneer er dildo’s en andere toys gebruikt worden. Ook door het delen van snuifrietjes of naalden bij het ‘slammen’ (injecteren van drugs), kan het virus overgedragen worden. In sommige gevallen kan het virus ook via sperma overgedragen worden.

Hepatitis C kan tot 6 weken buiten het lichaam overleven op materialen als staal, plastic, rubber en in glijmiddel. Hepatitis C kan dus worden overgedragen als toys of gebruikte spullen niet zorgvuldig voor , tijdens en na de seks worden gereinigd en gedesinfecteerd. Hepatitis C kan via beschadigde slijmvliezen, kleine wondjes of zweertjes het lichaam binnendringen.

Als je HIV-positief bent en hier medicatie voor gebruikt, loop je meer risico om hepatitis C op te lopen en is de kans op latere gevolgen zoals leverziekte en leverkanker groter.

Klachten

Een acute infectie met Hepatitis C is ernstig, je kunt je erg ziek voelen. De meeste mensen hebben geen of slechts milde klachten, zoals:

• Vermoeidheid
• Griepachtige symptomen zoals koorts, spier- of gewrichtspijn en algehele malaise
• Misselijkheid
• Pijn in de rechter bovenbuik
• De urine is bruin
• De ontlasting is grijswit

Deze klachten kunnen 3 tot 12 weken aanhouden en gaan meestal vanzelf over.

Gevolgen

Zonder behandeling raakt 10 tot 40% van de mensen het virus vanzelf kwijt, dit kan enkele maanden tot 2 jaar duren. Gebeurt dit niet, dan houd je een chronische hepatitis C-infectie. Voor mensen die HIV-positief zijn, is de kans dat de infectie vanzelf klaart kleiner; zij ontwikkelen in 80% van de gevallen een chronische infectie. Hierbij kan je vermoeidheid en algehele malaise ervaren, maar de meerderheid van de mensen heeft nauwelijks klachten. Een onbehandelde chronische hepatitis C-infectie kan later leiden tot leverziekte en leverkanker.

In tegenstelling tot hepatitis A en B kan je hepatitis C meerdere keren krijgen, je wordt hier na een infectie dus niet immuun voor.

Testen
Laat je regelmatig testen op hepatitis C. Doe dat iedere drie tot zes maanden als je HIV-positief bent. Test tussendoor als je denkt dat je een groot risico hebt gelopen. Plan een test.

Behandeling
Een chronische hepatitis C-infectie kan behandeld worden met antivirale middelen. Meestal duurt zo’n behandeling 8-12 weken. Het is mogelijk door deze behandeling volledig te genezen van hepatitis C.

Voorkomen

Er bestaat geen vaccinatie tegen hepatitis C. Voorkom een hepatitis C-infectie door condooms te gebruiken bij anale seks en bij toys. Gebruik bij het fisten latex handschoenen en deel geen glijmiddel. Reinig en desinfecteer handen, penis, anus, gebruikte toys en attributen grondig, iedere keer wanneer je van partner wisselt.

Hiv is een virus dat je cellen binnendringt en kapotmaakt en zo je afweer verzwakt. Je kan hiv krijgen door seks zonder condoom (in vagina en anus) en er is een kleine kans bij het doorslikken van sperma bij het pijpen. Je kunt HIV ook krijgen via bloed. Bijvoorbeeld via wonden of zweertjes, door het delen van drugsspuiten of door een tatoeage of bloedtransfusie in het buitenland (waar bloed vaak niet wordt getest op HIV, of waar het niet hygiënisch is).

Klachten

Heb je een HIV-infectie opgelopen, dan geeft dit niet altijd meteen klachten. Er kunnen na 1 tot 6 weken griepachtig klachten ontstaan. Dan heb je een acute HIV-infectie. Denk aan:

• Koorts
• Algehele malaise (hoofdpijn, keelpijn, spierpijn)
• Huiduitslag

Niet iedereen herkent deze klachten en symptomen als een aanwijzing voor HIV. Het is dus belangrijk om hier alert op te zijn. Deze klachten verdwijnen in de weken na het oplopen van de infectie weer vanzelf.

Gevolgen

Als je een HIV-infectie niet behandelt, kan je heel ziek worden. We noemen het dan geen HIV-infectie meer, maar aids. Dit kan al na 2 jaar gebeuren en het kan langer dan tien jaar duren.

Als je aids hebt, kunnen deze klachten voorkomen:

• Vermoeidheid
• Gewichtsverlies
• Koorts
• Nachtzweten
• Diarree
• Kortademigheid
• Huiduitslag

Bij aids raakt je afweer steeds verder verzwakt, waardoor je vatbaarder wordt voor ziekteverwekkers (bacteriën, virussen en schimmels). Zo kunnen eenvoudige infecties als een verkoudheid voor een gevaarlijke, mogelijk dodelijke longontsteking zorgen.

Testen
Omdat je jaren met HIV geïnfecteerd kan zijn, zonder dat je het weet, is het belangrijk dat je je regelmatig laat testen. Omdat het 6 weken tot 3 maanden kan duren voordat een HIV-infectie zichtbaar is in de test, adviseren we je een keer per drie maanden te testen. Heb je seks zonder condoom of een klapcondoom gehad, overleg dan met de verpleegkundigen van ACS. Plan een hiv-test.

Behandeling
Helaas zijn het HIV-virus en aids nog niet te genezen. Als je een HIV-infectie hebt, kan je het virus wel goed onderdrukken met HIV-remmers (medicijnen). Hiermee kan je voorkomen dat je aids krijgt, klachten voorkomen en het virus niet meer overdragen aan anderen. Je kunt doorleven met HIV, er oud mee worden (en kinderen krijgen).

Je kunt ook met deze medicijnen beginnen als je al aids hebt. Je klachten kunnen dan verdwijnen; je hebt dan geen aids meer, maar nog wel HIV. De behandeling van HIV en aids vindt altijd plaats in een hiv-behandelcentrum (meestal een ziekenhuis), onder begeleiding van een arts.

Je houdt je afweer (zoveel mogelijk) in stand door de behandeling met HIV-remmers zo snel mogelijk te starten. Deze behandeling zorgt ervoor dat je afweersysteem herstelt. Zo kun je oud worden met HIV. Een ander voordeel van de behandeling is dat je HIV nauwelijks door kunt geven aan anderen.

Voorkomen

Er bestaat er nog geen vaccin tegen HIV, maar voor sommige doelgroepen zijn er PrEP-medicijnen om een hiv-infectie te voorkomen. Wil je meer informatie over het HIV-virus, aids en de medicatie? Stel je vraag aan een van onze verpleegkundigen.

Genitale wratten worden veroorzaakt door type 6 en 11 van het HPV-virus. Er bestaan veel verschillende soorten van dit virus. Het HPV-virus is heel besmettelijk en kan je oplopen door seks (penetratie), maar ook door direct contact van de geslachtsdelen, dus als deze langs elkaar wrijven. Het virus kan ook via vingers of een gebruikte handdoek worden overgedragen.

Klachten

• Wratten rondom of op de penis, vulva of anus
• Wratten in de vagina of op de baarmoedermond (deze kan je zelf niet zien)
• Wratten in de anus
• Jeuk, pijn, branderig gevoel

Niet iedereen die het virus oploopt krijgt wratten. Je kunt het virus dan toch doorgeven.

Gevolgen

Genitale wratten zijn onschuldig. Ze kunnen zich wel flink uitbreiden en groeien. Dat vindt niet iedereen altijd mooi en kan van invloed zijn op hoe comfortabel je je voelt tijdens de seks. Het is daarom wel prettig de wratten te behandelen.

Testen
Er is geen test nodig. Een verpleegkundige kan meteen zien wat er aan de hand is. Denk je dat je genitale wratten hebt? Plan een afspraak.

Behandeling

Het HPV-virus verdwijnt meestal vanzelf weer. Dat kan wel jaren duren. Je kunt dit proces versnellen door de wratten zelf te behandelen met een crème of vloeistof. De wratten raken hierdoor wat geïrriteerd voordat ze verdwijnen. Dit zorgt ervoor dat je afweersysteem het virus sneller opruimt. Soms zitten de wratten op een lastige plek waardoor je ze niet goed zelf kunt behandelen (bijvoorbeeld in de vagina). Dan zal de arts de wratten behandelen.

Voorkomen

Heb je genitale wratten? Pas dan op met scheren, want zo kan je het virus over je huid verspreiden en nog meer wratjes krijgen. Er bestaan meerdere vaccins tegen het HPV-virus. Ook eentje die beschermt tegen de varianten van HPV die genitale wratten veroorzaken. Deze vaccins zijn helaas niet gratis. De verpleegkundigen van ACS kunnen je hier meer over vertellen.

HPV en het risico op kanker

Er bestaan ook varianten van het HPV-virus die het risico op kanker van de baarmoederhals, de vulva, vagina, penis, anus, mond en keel op latere leeftijd, vergroten Tegen deze varianten bestaan ook vaccinaties. Ook als je het HPV-virus al hebt, is het zinvol om je te vaccineren. Daarnaast kunnen in Nederland alle mensen vanaf 30 jaar met een vagina én baarmoeder, iedere vijf jaar een controle-uitstrijkje van de baarmoedermond krijgen.

Wil je meer informatie over het HPV-virus?
Stel je vraag aan een van onze verpleegkundigen.

Herpes genitalis wordt veroorzaakt door het herpes simplex virus (HSV). Dit virus kan niet alleen op de genitaliën, maar ook op de mond voorkomen (‘koortslip’). Dan heet het ‘herpes labialis’. Het virus is heel besmettelijk. Je kunt het oplopen door zoenen, orale seks, penetratie en door direct contact van de geslachtsdelen (langs elkaar wrijven) met iemand die drager is van het virus. Je kan het ook met je vingers overdragen.

Het besmettingsgevaar is het grootst als iemand blaasjes of zweertjes heeft. In de blaasjes zit namelijk vocht met veel virusdeeltjes. Condooms beschermen tegen herpes, maar niet voor 100%. Dit komt omdat de blaasjes ook op plekken zitten die het condoom niet beschermt, bijvoorbeeld op de lippen, rond de vagina-opening of anus, of aan de basis van de penis.

Klachten

De meeste mensen die het herpesvirus hebben, hebben geen klachten en weten niet dat zij besmet zijn geraakt. Als je wel klachten krijgt, is dat meestal 1 week nadat je het herpesvirus hebt gekregen. Meestal begint een eerste herpesaanval (‘outbreak ’) met koorts en spierpijn. Je voelt je grieperig. Na een of twee dagen volgen klachten zoals;

• Pijnlijke vochtblaasjes/zweertjes op of bij de penis, de vulva, rondom de anus of op de mond
• Pijnlijke vochtblaasjes/zweertjes die je niet kan zien (in vagina of anus)
• De vochtblaasjes kunnen jeuken
• Moeite/ pijn bij het plassen of poepen
• Opgezette klieren in de liezen
• Ontsteking in de plasbuis (van de penis)

De blaasjes drogen langzaam in waardoor er korstjes ontstaan. Na ongeveer drie weken zijn deze plekjes meestal hersteld. Pas een paar dagen nadat je de plekjes helemaal niet meer ziet, ben je niet meer besmettelijk.

Gevolgen

De meeste mensen raken wel een keer besmet met herpes genitalis. Er bestaat helaas nog geen behandeling tegen een aanval (‘outbreak’). Dat kan dus vaker voorkomen. Je loopt meer risico als je minder weerstand hebt (bijvoorbeeld als je ziek bent, stress hebt, te weinig geslapen of veel drugs/alcohol hebt gebruikt). Hormonen kunnen ook van invloed zijn. Sommige mensen hebben vaker last rondom hun menstruatie. De eerste keer dat je een aanval hebt, heb je vaak de meeste klachten. De aanvallen daarna zijn meestal (steeds) milder. Bij veel mensen blijven klachten na een eerste aanval voor altijd weg.

Testen
Je kunt herpes alleen testen op het moment dat je blaasjes hebt. De verpleegkundige kan vaak al zien wanneer je herpes hebt. Het vocht in de blaasjes kan ook met een wattenstaafje worden getest. Als je wondjes of blaasjes hebt, of je hebt met iemand seks gehad waarvan je vermoedt dat diegene herpes had, neem dan zo snel mogelijk telefonisch contact op met ACS voor het maken van een afspraak of overleg.

Behandeling

De blaasjes of zweertjes gaan vanzelf weer over. Als je er veel last van hebt, kan je een crème op de blaasjes smeren waardoor ze sneller uitdrogen. Je kunt medicijnen nemen tegen de pijn, en eventueel een tijdelijk verdovende zalf voorgeschreven krijgen, als plassen of poepen erg pijnlijk is.

Het is mogelijk om antivirale medicijnen te slikken waardoor je klachten minder heftig en lang worden. Je kunt ook een langere periode medicijnen gebruiken die het virus wat onderdrukken. Dit is vooral fijn voor mensen die minimaal 6 keer per jaar een aanval hebben.

Wil je meer informatie over herpes?
Stel je vraag aan een van onze verpleegkundigen.

Personen met een vagina kunnen ook klachten ervaren die niet door een soa worden veroorzaakt, maar door een verstoring van de natuurlijke balans in de vagina. Heb je hier last van? Dan loop je wel méér kans op een soa.

Bacteriële vaginose

Bacteriële vaginose is een verstoring van de zuurgraad van de vagina. Hierdoor kan de bacterie gardnerella vaginalis, die bij iedereen in de vagina voorkomt, overmatig gaan groeien. De oorzaak blijft vaak onbekend, maar soms kan het komen door:

• (Inwendig) wassen van de vagina met zeepproducten,
• Medicijngebruik
• Seks (te droog of juist door glijmiddel of condooms waar je niet goed tegen kan)
• Te lang een sponsje of tampon in hebben

Klachten

• Meer afscheiding, vaak wateriger en grijswit van kleur
• Afscheiding die sterker of naar vis ruikt
• Als de afscheiding in contact komt met sperma, wordt de geur nog sterker.
• Pijn of wat bloedverlies bij de seks
• licht zeurende pijn in de onderbuik

Candida (vaginale schimmelinfectie)

Candida is een gist die bij iedereen voorkomt, ook in de vagina. Wanneer de balans in de vagina verstoord raakt, kan de candida overmatig gaan groeien. Als dat gebeurt, spreek je van een vaginale schimmelinfectie. De oorzaak blijft vaak onbekend, maar soms kan het komen door:

• Antibioticagebruik
• Stress
• Verminderde afweer
• Hormonale veranderingen, bijvoorbeeld rondom je menstruatie
• Dragen van te strakke kleding of strings. Candida voelt zich namelijk erg thuis op een warme en vochtige plek.

Klachten

Klachten die horen bij een candida-infectie:

• Jeuk in de vagina en/of van de vulva
• Roodheid en gezwollen vulvalippen
• Afscheiding die doet denken aan witte kwark of yoghurt
• Pijn tijdens seks en plassen
• Een wat zurige geur

Testen
Testen op een bacteriële vaginose en candida gebeurt bij het ACS alleen wanneer je hier klachten van hebt. Heb je klachten? Plan een afspraak.

Behandeling

Bacteriële vaginose is goed te behandelen met antibiotica. Je krijgt hiervoor van ons een recept mee. Een candida-infectie is goed te behandelen met een vaginale crème en vaginale capsules. Deze twee middelen zijn ook zonder recept verkrijgbaar bij de drogist.

Let op: deze middelen kunnen tot drie dagen na gebruik het condoom aantasten. Het is dus beter om even niet te werken. Zo geef je je vagina bovendien rust om goed te genezen. Is de schimmelinfectie hardnekkig? Raadpleeg dan een arts.

Wil je meer informatie over vaginale ongemakken?
Stel je vraag aan een van onze verpleegkundigen.